Een van de meest prestigieuze medische tijdschriften ter wereld stelt dat klimaatverandering de grootste globale gezondheidsbedreiging vormt van de 21ste eeuw. En momenteel zijn chronische ziekten veruit de belangrijkste doodsoorzaak. Is er een manier om beiden tegelijkertijd te bestrijden? Om een voorbeeld te nemen, fietsen in plaats van autorijden is een win-win-win voor mensen, de planeet en portemonnee. Goed voor ons, het milieu en ook nog eens goedkoper.

Zijn er soortgelijke win-win situaties
als het gaat om voeding?

Nou, dezelfde voedingsmiddelen die de meeste broeikasgassen veroorzaken blijken dezelfde voedingsmiddelen te zijn die bijdragen aan veel van onze chronische ziekten. Vlees, vis, eieren, en zuivel blijken de grootste impact te hebben op het milieu, terwijl granen, bonen, fruit en groente de minste impact hebben. En niet alleen hebben de voedingsmiddelen die de grootste impact hebben op het milieu vaak de laagste voedingswaarde, maar ook een hogere prijs per pond, en maken daardoor het win-win-win scenario mogelijk.

De Europese Commissie, het bestuursorgaan van de Europese Unie, heeft opdracht gegeven om onderzoek te doen naar wat individuen kunnen doen om het klimaat te helpen. In termen van transport: Als Europeanen over zouden stappen op elektrische auto’s, dan zou voorkomen kunnen worden dat wel 174 miljoen ton aan koolstof wordt uitgestoten. We zouden ook onze thermostaat iets lager kunnen zetten, misschien een trui aan kunnen trekken.

Wat kunnen we doen voor het milieu?

Maar het meest krachtige dat mensen kunnen doen: overstappen naar een vlees-vrij dieet. Wat we eten kan meer impact hebben op de opwarming van de aarde dan waar we in rijden. Zelfs het weglaten van dierlijke proteïne voor maar een dag per week heeft al een sterk effect. Dus zelfs vleesvrije maandagen overtreffen een week lang werken vanuit huis en geen woon-werkverkeer. En een strikt plantaardig dieet is waarschijnlijk zelfs nog beter, verantwoordelijk voor maar liefst de helft van de uitstoot van broeikasgassen.

Over zijn geheel genomen suggereren onderzoeken dat kleine aanpassingen in eetgewoonten niet voldoende zijn om de impact van onze voedselconsumptie drastisch te verminderen. Aanpassingen naar gezondere diëten zonder significante mindering van de consumptie van vlees en zuivel leiden mogelijk tot maar kleine verminderingen van milieueffecten. Dit komt omdat de gemiddelde fossiele energie-input voor systemen voor de productie van dierlijke proteïne ongeveer 25 calorieën aan fossiele energie-input kost voor iedere calorie die wordt geproduceerd, dit is meer dan 11 keer zo veel als voor de productie van graan proteïne bijvoorbeeld, die laag is, rond de twee tot één.

Wat is het milieuvriendelijkste dieet?

Onderzoekers in Italië vergeleken zeven verschillende diëten om te zien welke het milieuvriendelijkst was. Ze vergeleken een conventioneel omnivoor dieet zoals voorgeschreven door voedingsrichtlijnen, een biologisch omnivoor-, conventioneel vegetarisch, biologisch vegetarisch, conventioneel veganistisch en biologisch veganistisch dieet met wat de gemiddelde persoon daadwerkelijk eet. Voor ieder voedingspatroon werd er gekeken naar kankerverwekkende stoffen, luchtvervuiling, klimaatverandering, effecten op de ozonlaag, het ecosysteem, zure regen en gebruik van land, mineralen en fossiele brandstof.

Aan de hand van de hoeveelheid hulpbronnen die het kost om mensen met hun huidige dieet te voeden werd nagegaan wat de negatieve effecten zijn die het dieet heeft op het ecosysteem, en de schadelijke effecten op mensen hun gezondheid. Als zij een gezonder dieet zouden eten, overeenkomend met de voedingsrichtlijnen, zou de impact op het milieu aanzienlijk minder zijn. Een biologisch omnivoor dieet zou beter zijn, vergelijkbaar met een vegetarisch dieet bestaande uit conventionele voeding, overtroffen door een biologisch vegetarisch dieet, conventioneel veganistisch en biologisch veganistisch dieet.

Het verslag van de commissie beschrijft dat de obstakels voor de vermindering van dierlijke producten te maken heeft met een gebrek aan kennis, diepgewortelde gewoonten en culinaire culturen. Voorgestelde beleidsmaatregelen zijn belasting heffen op vlees of dierlijke proteïne, educatieve campagnes en het vermelden van informatie over broeikasgassen op voedseletiketten. Het beperken van klimaatverandering is duur. Een wereldwijde overstap naar een dieet met weinig vlees zoals aangeraden voor gezondheidsredenen zouden deze overstap kosten kunnen verlagen. Een gezonder dieet bestaande uit weinig vlees verlaagt de kosten voor het beperken van klimaatverandering van ongeveer 1% van BBP voor meer dan de helft, een vleesvrij dieet verlaagt de kosten voor 2/3 en een dieet zonder dierlijke producten verlaagt de kosten met wel 80%.

Reeds veranderingen

Maar vele zijn zich niet bewust van de koe in de kamer. Het lijkt erop dat maar heel weinig mensen weten dat de vee-industrie één van de grootste bijdragers is aan de uitstoot van broeikasgassen. Maar dat is aan het veranderen. De Britse nationale Gezondheidsdienst neemt het voortouw voor het verlagen van koolstofuitstoot. Patiënten, bezoekers en werknemers kunnen uitkijken naar gezonde lage koolstof menu’s die veel minder vlees, zuivel en eieren bevatten aangezien onderzoek laat zien dat wanneer we ons richten op het klimaat, vlees gelijk is aan warmte. De Zweedse overheid heeft kort geleden hun voedingsadviezen aangepast zodat mensen worden aangemoedigd minder vlees te eten.

Zelfs als we ernaar streven de conservatieve doelstelling te behalen van het voorkomen van verdere lange termijn toename van de uitstoot van broeikasgassen door vee, worden we nog steeds geleid naar vrij radicale aanbevelingen zoals het halveren van het consumptieniveau in welvarende landen- een onwaarschijnlijke uitkomst wanneer er geen directe voordelen zijn voor mensen. Gelukkig zijn er wel zulke voordelen: belangrijke gezondheidsvoordelen. Door de planeet te helpen kunnen we onszelf helpen.

Nutritionfacts is een non-profitorganisatie die gratis dagelijkse wetenschappelijke updates geeft over de laatste nutritionele studies op een korte, verstaanbare wijze over meer dan duizend onderwerpen.

Dr. Michael Greger bracht een boek uit: ‘Hoe overleef je?’. Het werd meteen een New York Times bestseller. Het beschrijft hoe voeding, wetenschappelijk bewezen, ziekte kan voorkomen en genezen. Alle opbrengsten van het boek gaan naar een goed doel!

Klik op het boek voor meer info.