Krijgt witte rijst oranje of rood licht?

Arseen wordt niet alleen als kankerverwekkend gezien, het is ook een zogenoemde kankerverwekker zonder drempel, wat betekent dat er géén “veilige” limiet is voor blootstelling.

Elke dosis, hoe klein ook, kan een risico op kanker meebrengen. Het lijkt dus logisch om dit behoudend te benaderen, op basis van ALARA (as low as reasonalbe achievable), oftewel zorgen dat de blootstelling zo laag als redelijkerwijs haalbaar is.

Bij mij ligt de lat laag als het gaat om het vermijden van een voedingsmiddel dat sowieso al niet bepaald gezond is. Zoals toen dat verhaal over acrylamide bekend werd, de chemische stof die voorkomt in friet en aardappelchips. Ik dacht toen, nou, we weten niet hoe slecht dat spul acrylamide is, maar het gaat hier over friet en chips, en die zijn toch al niet gezond.. Die kon ik dus gemakkelijk even een duwtje geven en ze rood licht geven in plaats van oranje licht, van “beperk het verbruik tot een minimum” naar “dagelijks gebruik liever vermijden”.

Bewerkte rijstproducten krijgen een rood licht

Je zou dezelfde logica hier kunnen toepassen. Junkfood gemaakt met rijstsiroop, rijstmelk en witte rijst is niet alleen bewerkt voedsel maar ook met arseen besmet, dus die horen daar te staan.

Maar bij zoiets als onbewerkte volkoren rijst is het lastiger, want er zijn voordelen die tegen de nadelen opwegen.

Hoe zit het met onbewerkte volkoren rijst?

De rijstindustrie stelt dat de vele baten voor de gezondheid bij rijst opwegen tegen elk mogelijk risico.

Iets dergelijks hoor je vanuit Japan over het zeewier hijiki dat met arseen besmet is. Ja, het risico op kanker door het eten van hijiki overschrijdt de aanvaardbare limieten voor risico op kanker aanzienlijk, maar het Ministerie van Volksgezondheid onderstreept gezondheidsvoordelen zoals veel vezels en mineralen, alsof hijiki het enige wier in de zee is. Waarom geen andere soorten zeewier kiezen en profiteren van alle voordelen, zonder het arseen?

Zoiets is er hier ook aan de hand. “De vele gezondheidsvoordelen van rijst wegen op tegen elk mogelijk nadeel”, alsof volkoren rijst het enige onbewerkte graan op aarde is.

De consumentenbond raadt aan rijst te verplaatsen, naar hier (zie pijl in afbeelding bij categorie minimaliseer); helemaal vermijden hoeft niet, maar eet er wel minder van. De rijstindustrie bekritiseerde de consumentenbond dat ze mensen waarschuwde over het arseengehalte van rijst. Ze zeiden dat “er veel wetenschappelijk bewijs is dat de goede voedingswaarden van rijst bevestigt, zodat elk oordeel over arseengehaltes in rijst dat geen melding maakt van deze informatie op zichzelf al gebrekkig en zeer misleidend is.”

Heeft rijst een uniek voordeel tegenover andere granen?

Kan je niet de voordelen krijgen van onbewerkte granen, zonder de risico’s, door dan havermout te eten, of gerst of quinoa? Of heeft rijst een of ander uniek voordeel, zodanig dat we echt moeten proberen volkoren rijst in ons eetpatroon te houden?

De rijstindustrie geeft als argument dat “in culturen waar veel rijst gegeten wordt, zijn de mensen doorgaans gezonder.” Maar is dat vanwege of ondanks dat ze witte rijst eten? Hoe zit het met rijst-etende Amerikanen en dat zij doorgaans gezonder zijn? Ja, maar rijsteters eten meestal ook aanzienlijk minder verzadigd vet. Dus nogmaals, hoe weten we of dat komt vanwege of ondanks de witte rijst?

Rijst en diabetes

De rijstindustrie had een studie kunnen noemen die aantoonde dat volkoren rijst bij 2 of meer porties week is gelinkt aan een lager risico op diabetes. Maar vermoedelijk deden ze dat niet omdat het eten van witte rijst is gelinkt aan een verhoogd risico op diabetes, en de rijstindustrie in de VS voor 95% witte rijst levert.

Een derde van een portie witte rijst per dag vervangen door volkoren rijst kan het diabetesrisico met 16% verlagen, maar diezelfde witte rijst vervangen door onbewerkte granen in het algemeen, zoals haver of gerst, kan zelfs nog beter zijn!

Rijst en kanker

Andere granen bevatten dus zo’n tien keer minder arseen en worden in verband gebracht met een nog lagere kans op ziekte. Geen wonder dat de rijstindustrie deze studies niet heeft genoemd.

Ze noemen wel de Adventist-studies, en enkele laboratorium-resultaten. In een petrischaaltje bijvoorbeeld zijn er fytonutriënten in rijst die belemmeren dat darmkankercellen groeien, in steeds grotere doses, terwijl ze gewone darmcellen blijkbaar ongemoeid laten.

Spannend!

En inderdaad, mensen die deze fytonutriënten toevallig binnenkrijgen in de vorm van volkoren rijst eenmaal per week of vaker, tussen coloscopieën, hadden een 40% lager risico om poliepen te ontwikkelen. Het eten van groene bladgroenten, gedroogde vruchten en bonen werd ook in verband gebracht met het aantreffen van minder poliepen.

De enige reden dat we ons druk maken over de groei van poliepen is dat poliepen kunnen uitgroeien tot kanker. Er was echter nog geen onderzoek naar het eten van volkoren rijst en kanker, tot nu toe althans, en daarover gaat het volgende keer.

Nutritionfacts is een non-profitorganisatie die gratis dagelijkse wetenschappelijke updates geeft over de laatste nutritionele studies op een korte, verstaanbare wijze over meer dan duizend onderwerpen.

Dr. Michael Greger bracht een boek uit: ‘Hoe overleef je?’. Het werd meteen een New York Times bestseller. Het beschrijft hoe voeding, wetenschappelijk bewezen, ziekte kan voorkomen en genezen. Alle opbrengsten van het boek gaan naar een goed doel!