Ontwikkeling van borstweefsel
Er is bezorgdheid geuit over een mogelijk verband tussen gynaecomastie, en huidapplicatie van lavendel- en theeboomoliën. Gynaecomastie is de abnormale ontwikkeling van borstweefsel.
Bron: Block SL. The possible link between gynecomastia, topical lavender, and tea tree oil. Pediatr Ann. 2012;41(2):56-8.
Ik heb eerder over lavendel gesproken, maar hoe zit het met theeboomolie? Het begon allemaal met een studie gepubliceerd in het New England Journal of Medicine. Ze beschrijven drie jonge jongens bij wie borstgroei samenviel met de toepassing op de huid van producten die lavendel- en theeboomoliën bevatten.
Bron: Kemper KJ, Romm AJ, Gardiner P. Prepubertal gynecomastia linked to lavender and tea tree oils. N Engl J Med. 2007;356(24):2541-2.
Lavendel of theeboomolie
Hoe weten we dat dit de schuldigen zijn? Nou, het probleem verdween bij alle patiënten nadat het gebruik van producten die deze oliën bevatten werd gestopt. Bovendien gaven studies met menselijke cellen aan dat de twee oliën pro-vrouwelijke hormoon- en anti-mannelijke hormoonactiviteiten vertoonden. Dus concluderen ze dat herhaaldelijke blootstelling op de huid van lavendel- en theeboomoliën waarschijnlijk de oorzaak was.
Maar een vertegenwoordiger van een theeboomoliebedrijf wees erop, dat slechts één van de drie jongens blootgesteld was aan theeboomolie en dat deze persoon ook was blootgesteld aan lavendelolie, dus lavendelolie kon mogelijk in alle drie gevallen ook de schuldige zijn.
Bron: Henley DV, Lipson N, Korach KS, Bloch CA. Prepubertal gynecomastia linked to lavender and tea tree oils. N Engl J Med. 2007;356(5):479-85.
In vitro effecten
De onderzoekers antwoordden, OK, dat is een geldig argument, maar de theeboomolie had echter effecten die vergelijkbaar waren met die van lavendelolie met betrekking tot de in vitro effecten. Laten we daar eens wat dieper op ingaan in onderstaande grafiek. Hier meten ze de groei van menselijke borstkankercellen in een petrischaal. Je druppelt er een klein beetje oestrogeen op, en je kunt hun groei met meer dan een factor tien versnellen. Maar als je een anti-oestrogeen tegelijk met het oestrogeen toevoegt, dan is er netto geen effect. OK. Nu gaan we steeds meer theeboomolie toevoegen aan de borstkankercellen. Ze groeien sneller en de reden dat we weten dat dit een oestrogeen effect is is omdat wanneer je ook de anti-oestrogeen toevoegt, de groei minder wordt.
Behoorlijk overtuigend, maar in vitro testen alleen is onvoldoende reden om traditioneel gebruikte producten te beschuldigen. Zo betoogde de Associatie van de Theeboomolie Industrie. Slechts een paar componenten van theeboomoliën dringen daadwerkelijk door de huid heen, dus wat ze hadden moeten doen is gewoon de hormonale effecten meten van die drie chemische verbindingen. Maar dat is pas later dat jaar gebeurd.
In vitro versus bloedwaarden
Ja, druppel toenemende concentraties van theeboomolie op borstkankercellen in een petrischaal en je kunt ze groter laten groeien, vergeleken met een olie zonder oestrogeen effect zoals eucalyptusolie.
Maar als je alleen kijkt naar de drie componenten van theeboomolie die daadwerkelijk in je bloedbaan terechtkomen wanneer je het aanbrengt op je huid dan lijkt het geen enkele oestrogene werking te hebben, dus geen van de componenten die de huid binnendringen lijken te werken als oestrogenen, niet alleen, of in combinatie met anderen. En dus kun je de petrischaaleffecten van de olie niet extrapoleren naar wat men zou kunnen zien wanneer het op de huid wordt aangebracht. Dus wat in een petrischaal gebeurt, is misschien niet identiek aan wat in een mens gebeurt.
Bron: Nielsen JB. What you see may not always be what you get–bioavailability and extrapolation from in vitro tests. Toxicol In Vitro. 2008;22(4):1038-42.
Besluit
Deze nieuwe gegevens hebben ertoe geleid dat Europese ambtenaren voor consumentenveiligheid tot het besluit zijn gekomen dat de zogenaamde link tussen gynaecomastie en het gebruik op de huid van theeboomolie daarom als ongeloofwaardig moet worden beschouwd.
Bron: Scientific Committee on Consumer Products. Opinion on tea tree oil. European Commission, SCCP. 16 December 2008.
Overmatige beharing
Als de anti-mannelijke hormoon componenten van theeboomolie op de huid blijven, hoe zit het dan met het gebruik bij vrouwen die denken last te hebben van overmatige beharing? Zulke vrouwen kregen de opdracht om een verstuiver met een verdunde lavendel / theeboomoliespray te gebruiken, versus placebo, tweemaal daags op “probleemgebieden”, ’s morgens en ’s avonds gedurende drie maanden. Haren werden voor en na onderzocht uit vier verschillende lichaamsdelen: kin, borst, dij en bovenarmen. Na drie maanden was er geen verandering in de haardiameter in de placebogroep, zoals verwacht, maar in de lavendel / theeboomolie groep waren alle haren dunner geworden.
Bron: Tirabassi G, Giovannini L, Paggi F, et al. Possible efficacy of Lavender and Tea tree oils in the treatment of young women affected by mild idiopathic hirsutism. J Endocrinol Invest. 2013;36(1):50-4.
Dit toonde aan dat op zijn minst de combinatie van lavendel- en theeboomoliën wanneer aangebracht op de huid effectief kunnen zijn bij het verminderen van milde overmatige beharing, wat mogelijk een veilig, economisch en praktisch middel is in de genezing van deze ‘ziekte’.

Nutritionfacts is een non-profitorganisatie die gratis dagelijkse wetenschappelijke updates geeft over de laatste nutritionele studies op een korte, verstaanbare wijze over meer dan duizend onderwerpen.
Dr. Michael Greger bracht een boek uit: ‘Hoe overleef je?’. Het werd meteen een New York Times bestseller. Het beschrijft hoe voeding, wetenschappelijk bewezen, ziekte kan voorkomen en genezen. Alle opbrengsten van het boek gaan naar een goed doel!