Maakt een ketogeen dieet diabetes beter of slechter?

Invloed van een ketogeen dieet op de suikerspiegel

Een ketogeen dieet is een streng dieet dat bestaat uit een minimale koolhydraat en een verhoogde vetinname. Ketogene diëten kunnen de bloedsuikerspiegel beter verlagen dan conventionele diëten.

Bron: Hussain TA, Mathew TC, Dashti AA, Asfar S, Al-zaid N, Dashti HM. Effect of low-calorie versus low-carbohydrate ketogenic diet in type 2 diabetes. Nutrition. 2012;28(10):1016-21.

Er is zo een sterke verlaging dat een zeker keto-productbedrijf beweert dat ketogene diëten diabetes kunnen omkeren.

Maar ze verwarren het symptoom van een hoge suikerspiegel met de ziekte, namelijk een intolerantie voor koolhydraten.

Mensen met diabetes kunnen koolhydraten niet goed verwerken en dit manifesteert zich in een hoge suikerspiegel. Als je voornamelijk vet eet zal je suikerspiegel inderdaad laag blijven. Maar het kan zijn dat je tegelijkertijd de onderliggende ziekte erger maakt!

Intolerantie voor koolhydraten

We weten al bijna een eeuw dat als je mensen op een ketogeen dieet zet hun intolerantie voor koolhydraten binnen slechts twee dagen omhoog kan schieten. Hieronder is de verandering in de suikerspiegel van iemand die suiker eet na twee dagen op een dieet hoog in koolhydraten (onderste curve). Hier is de reactie op dezelfde hoeveelheid suiker na twee dagen op een vetrijk dieet (bovenste curve). Op een vetrijk dieet stijgt de intolerantie voor koolhydraten dus explosief!

Bron: Sweeney JS. Dietary factors that influence the dextrose tolerance test. JAMA. 1927;40(6):818-830.

Eén week op een dieet met 80% vet en je suikerspiegel kan vervijfvoudigen in reactie op dezelfde koolhydratenbelasting, vergeleken met een week op een vetarm dieet.

Bron: Himsworth HP. Dietetic factors influencing the glucose tolerance and the activity of insulin. J Physiol (Lond). 1934;81(1):29-48.

Zelfs een enkele dag van overmatige vetinname heeft dit effect (bron). Als je de avond vóór een diabetestest een vettig diner eet kan het je resultaten negatief beïnvloeden (bron). Eén maaltijd met veel verzadigd vet kan de oorzaak van diabetes, intolerantie voor koolhydraten, binnen vier uur verergeren (bron).

Zoeken naar metaforen

Door genoeg gewicht te verliezen, op welke manier dan ook, door cholera of bariatrische chirurgie, kan diabetes type 2 worden omgekeerd, maar een keto-dieet voor diabetes kan niet alleen de symptomen camoufleren, maar werkelijk brandstof op het vuur gooien. Ik heb geprobeerd om een goede metafoor te bedenken.

Metafoor symptoombestrijding

Je kunt gemakkelijk voorbeelden vinden die alleen de symptomen behandelen zonder de onderliggende ziekte te bestrijden, zoals iemand met longontsteking aspirine voor hun koorts geven in plaats van antibiotica.

Metafoor vererging diabetes

Maar een keto-dieet voor diabetes is erger, omdat het de symptomen kan behandelen terwijl het actief de ziekte verergert. Dus misschien lijkt het meer op het verlagen van de koorts van de longontstekingpatiënt door die in een hoop sneeuw te gooien. Of misschien je geamputeerde vinger ‘genezen’ door je hand te amputeren. Geen onooglijk vingerstompje meer!

Metafoor camouflage van problemen

Een van de mede-oprichters van masteringdiabetes.org zei dat het net als een CEO is die slechte resultaten er beter laat uitzien door gewoonweg nieuw geld te lenen. Voor de buitenwereld lijkt alles prima, maar ondertussen graaft het bedrijf zich in een diep gat.

Metafoor voor keto-voorstanders

Kun je je “The Club” herinneren? Misschien heb ik te veel ’s nachts tv gekeken toen ik jong was: het is een anti-diefstalapparaat voor je auto dat het stuur vergrendelt, zodat de stuurkolom maar enkele centimeters kan draaien. Stel je voor dat je auto op de top van een heuvel staat met het stuur vergrendeld. Dan begint de auto de heuvel af te rollen.

Wat doe je dan?

Oh, had ik al gezegd dat er ook iets vastzit onder je rempedaal?

Het antwoord van het keto-dieet op deze situatie is dat het niet uitmaakt dat je op het verkeer afstormt zonder remmen en een vergrendeld stuurwiel. Wijk gewoon niet af van de rechte verlaten wegen zonder stopborden of verkeerslichten. Als je dat doet is het probleem opgelost!

Ja, hoe langer je dit volhoudt, hoe meer snelheid je vergaart, dus als je een dieethobbel tegenkomt of van het rechte pad begint af te wijken, kunnen de gevolgen in de loop van de tijd steeds rampzaliger worden. Maar hou je stevig vast aan het ketodieet en alles is piekfijn in orde.

Daarentegen is de niet-Keto reactie om gewoon het stuur te ontgrendelen en wat er onder je rem zit te verwijderen. Oftewel, repareer het onderliggende probleem in plaats van gewoon voorbij het kerkhof (en het graf in) te rijden!

Metafoor voor het ‘omkeren’ van diabetes

De reden dat keto-voorstanders beweren dat ze diabetes kunnen ‘omkeren’ is dat ze met succes type 2 diabetici van hun insuline kunnen spenen. Maar dat is net als iemand door gebedsgenezing uit de rolstoel te halen door hen de rest van hun leven in bed te laten liggen. Geen behoefte aan een rolstoel als je je nooit beweegt.

De intolerantie voor koolhydraten is niet verdwenen; hun diabetes ook niet. Die kunnen net zo slecht of zelfs erger zijn. Diabetes type 2 is omgekeerd wanneer je mensen van de insuline kan spenen bij het eten van een normaal dieet, net als iedereen dat eet; dan en alléén dan heb je geen diabetes meer.

Pak de onderliggende oorzaak aan

Een echt dieet voor diabetes-omkering is haast het tegenovergestelde van een ketogeen dieet: diabetici van de insuline af binnen enkele weken, terwijl ze meer dan 300 gram koolhydraten per dag eten.

Bron: Anderson JW, Ward K. High-carbohydrate, high-fiber diets for insulin-treated men with diabetes mellitus. Am J Clin Nutr. 1979;32(11):2312-21.

Ironisch genoeg meer toxines op een ketodieet

Dit is niet het einde aan de ironie. Eén van de redenen waarom diabetici zo erg aan zenuw- en slagaderschade lijden is te wijten aan een metabolisch ontstekingstoxine dat methylglyoxal. Dit toxine vormt zich bij hoge bloedglucosepiegels.

Methylglyoxal is de krachtigste maker van gevorderde glycatie-eindproducten, zogenaamde AGE’s, die betrokken zijn bij degeneratieve aandoeningen van de ziekte van Alzheimer en staar tot nierziekte en beroertes. Je krijgt AGE’s in je lichaam van twee bronnen: voorgevormd via je voedselinname, of door ze intern aan te maken uit methylglyoxal als je een hoge suikerspiegel hebt.

Bron: Semba RD, Nicklett EJ, Ferrucci L. Does accumulation of advanced glycation end products contribute to the aging phenotype?. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2010;65(9):963-75.

Op een ketodieet zou je een hoge blootstelling aan voorgevormde AGE’s verwachten, omdat ze geconcentreerd zijn in dierlijke voedingsmiddelen die rijk aan vet en eiwitten zijn, maar we verwachten minder interne nieuwe aanmaak vanwege vermoedelijk lage niveaus van methylglyoxal, door de lagere suikerspiegel als je geen koolhydraten eet.

Onderzoekers van Dartmouth waren echter verrast dat ze juist méér methylglyoxal vonden. Een paar weken op het Atkins-dieet leidde tot een aanzienlijke toename in methylglyoxal niveaus, en wie in actieve ketose was deed het nog slechter, een verdubbeling van het niveau van dit glycotoxine in hun bloedbaan.

Bron: Beisswenger BG, Delucia EM, Lapoint N, Sanford RJ, Beisswenger PJ. Ketosis leads to increased methylglyoxal production on the Atkins diet. Ann N Y Acad Sci. 2005;1043:201-10.

Een hoge suikerspiegel lijkt niet de enige manier om dit toxine te maken. Eén van de ketonen die je aanmaakt op een ketogeen dieet is aceton, bekend om zijn hoofdrol in nagellak verwijderen. Aceton doet meer dan keto-diëters de blaastest falen en “rotte appel-adem” ontwikkelen. Aceton kan in het bloed oxideren tot acetol, wat een voorloper zou kunnen zijn voor methylglyoxal.

Dat is misschien waarom keto-diëters kunnen uitkomen op niveaus van dit glycotoxine net zo hoog als iemand met onbeheerste diabetes, wat de zenuw- en bloedvatbeschadiging kan veroorzaken die je ziet bij diabetici. Dat is nog een manier waarop keto-diëters op een hartaanval kunnen uitkomen.

Dus de ironie van het behandelen van diabetes met een keto-dieet kan verder gaan dan enkel de onderliggende diabetes erger te maken, door ook een aantal van de verschrikkelijke gevolgen van de ziekte na te bootsen.

Nutritionfacts is een non-profitorganisatie die gratis dagelijkse wetenschappelijke updates geeft over de laatste nutritionele studies op een korte, verstaanbare wijze over meer dan duizend onderwerpen.

Dr. Michael Greger bracht een boek uit: ‘Hoe overleef je?’. Het werd meteen een New York Times bestseller. Het beschrijft hoe voeding, wetenschappelijk bewezen, ziekte kan voorkomen en genezen. Alle opbrengsten van het boek gaan naar een goed doel!